Wykorzystanie zasobów sieci światłowodowej przez Operatora sieci energetycznej

Eksploatacja światłowodowej sieci napowietrznej
Eksploatacja sieci światłowodowej wybudowanej w technologii napowietrznej, podobnie jak
w przypadku sieci tradycyjnych ma na celu utrzymanie w sprawności infrastruktury poprzez szereg
działań prewencyjnych oraz usuwanie w zorganizowany sposób uszkodzeń i awarii. Ogólnie
czynności eksploatacyjne sieci światłowodowych można podzielić na trzy grupy:
• Działania prewencyjne;
• Działania modernizacyjne;
• Usuwanie awarii i uszkodzeń.

Działania prewencyjne w utrzymaniu napowietrznej sieci światłowodowej
Do czynności profilaktycznych w eksploatacji sieci, podobnie jak w klasycznych sieciach
optycznych należą:
• pomiary kontrolne linii światłowodowych. Wykonywane są dwukrotnie w roku (lato,
zima) z poziomu przełącznic stanowiących zakończenia optyczne kabli. Pogarszające
się parametry transmisyjne linii mogą być sygnałem o potencjalnym uszkodzeniu
kabla;
• przeglądy stanu elementów linii. Powinny się one odbywać przynajmniej raz w roku, a
w przypadku wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych (huragany, duże
oblodzenie linii) - bezpośrednio po nich. Przeglądy mają na celu identyfikację
przyczyną awarii kabli doziemnych to kradzieże. Mimo, że popyt na odcinki kabli światłowodowych
nie istnieje, to są one niszczone w wyniku pomyłki sprawców kradzieży.
Na takie przyczyny awarii znacznie bardziej odporny jest kabel zawieszony na podbudowie słupowej.
Przed ewentualnym uszkodzeniem przez spadające gałęzie jest on chroniony przewodami roboczymi
linii energetycznej (kabel światłowodowy umieszczony jest pod nimi), przed kradzieżą sposobem
umieszczenia – tuż pod przewodami znajdującymi się pod napięciem , a także odpowiednio
widocznym oznakowaniem. Oznakowanie takie umieszcza się na słupach. Powinno ono w sposób
czytelny informować, że zawieszony kabel jest światłowodem. Uszkodzenie może nastąpić jedynie w
wyniku przewrócenia słupa lub zerwania przewodów energetycznych.
Każdorazowo naprawa uszkodzonego kabla musi odbywać się przy wyłączonym napięciu i pod
nadzorem służb energetycznych. W przypadku gdy uszkodzenie nastąpi na odcinku pomiędzy
słupami wymiany wymaga cały odcinek kabla o długości przęsła. W wyniku naprawy powstaną zatem
dwa nowe złącza kablowe na sąsiednich słupach. W szczególnych przypadkach, gdy uszkodzenie
powstanie w sąsiedztwie istniejącego zapasu kabla możliwe jest wykorzystanie go i wykonanie tylko
jednego złącza. W większości przypadków jest to jednak nieopłacalne gdyż wymaga demontażu
odcinka kabla pomiędzy miejscem uszkodzenia, a stelażem zapasu, ponieważ „przeciągnięcie” kabla
zawieszonego na słupach - tak jak wykonuje się w przypadku kabli umieszczonych w kanalizacji
teletechnicznej – jest niemożliwe. Po wykonaniu naprawy kabla należy wykonać jego pomiary, a
wyniki nanieść w dokumentacji paszportyzacyjnej wraz z lokalizacją nowych złączy.

Współpraca z Operatorem sieci energetycznej przy eksploatacji linii
światłowodowej
W zależności od wybranego modelu eksploatacji sieci16 obowiązki serwisanta sieci może
sprawować jej właściciel – operator telekomunikacyjny, wyspecjalizowane przedsiębiorstwo, któremu
właściciel zlecił czynności eksploatacyjne lub Operator sieci energetycznej. Odmienność serwisu sieci
zainstalowanej na podbudowie energetycznej od serwisu sieci doziemnej wynika głównie z tego, że
większość czynności serwisowych wymaga pełnej koordynacji z Operatorem sieci energetycznej i
wyłączenia napięcia podczas prac serwisowych lub naprawczych. Wydaje się więc, że optymalnym
modelem serwisu będzie powierzenie tych czynności służbom utrzymaniowym Zakładu
Energetycznego. Za zastosowaniem takiego rozwiązania przemawiają następujące przesłanki:
• Prosta koordynacja wyłączeń odcinków sieci z czynnościami serwisowymi linii
światłowodowej;
• Możliwość wykorzystania okresów serwisowych sieci energetycznej na
przeprowadzenie przeglądów linii światłowodowej;
• Dysponowanie przez Operatora sieci energetycznej odpowiednim sprzętem do pracy
na sieci oraz przeszkolonym personelem;
• Całodobowa organizacja pracy służb utrzymaniowych;
• Zorganizowany monitoring stanu sieci energetycznej.

Warunkiem przejęcia serwisu linii światłowodowej przez Operatora sieci energetycznej jest
dysponowanie przez niego możliwościami technicznymi, a więc odpowiednim sprzętem i personelem
przygotowanym do wykonywania prac utrzymaniowych na liniach światłowodowych. Z uwagi jednak
na to, że energetycy w coraz szerszym stopniu wykorzystują światłowody dla własnych celów w wielu
zakładach istnieją zorganizowane zespoły utrzymaniowe sieci teleinformatycznych, w tym także
światłowodowych.

Wykorzystanie zasobów sieci światłowodowej przez Operatora sieci energetycznej
Warunki wykorzystania podbudowy słupowej sieci energetycznej jako drogi kablowej dla
linii światłowodowej powinna regulować umowa zawarta pomiędzy właścicielem linii energetycznej,
a operatorem telekomunikacyjnym budującym sieć światłowodową, ewentualnie jednostką samorządu
terytorialnego prowadząca działalność w zakresie telekomunikacji, o której mowa w art. 3 ustawy
szerokopasmowej. Umowa, oprócz warunków finansowych najmu ustala także zasady eksploatacji
linii światłowodowej i wzajemnej odpowiedzialności za skutki działań stron przy utrzymaniu sieci.
Budowa światłowodu na istniejącej linii energetycznej daje dla Operatora tej linii - oprócz
przychodów wynikających z najmu lub dodatkowych, związanych z eksploatacją linii – także
dodatkowe korzyści. Wynikają one z możliwości wykorzystania budowanej infrastruktury optycznej
dla wewnętrznych potrzeb Zakładu Energetycznego. Budowany światłowód może bowiem stanowić
medium transmisyjne dla systemów łączności, sterowania lub monitoringu sieci Operatora. Może być
także wykorzystany do, coraz powszechniej wprowadzanego przez energetykę, systemu zdalnego
odczytu liczników odbiorców energii. Aby to było możliwe należy już na etapie uzgodnień z
właścicielem sieci energetycznej ustalić jego potrzeby (obecne i planowane) w zakresie
zapotrzebowania na pasmo transmisyjne w poszczególnych relacjach. Ustalenia te należy uwzględnić
w projekcie sieci zwiększając pojemność kabli światłowodowych o rezerwowe włókna przeznaczone
dla energetyki. Należy także przewidzieć w projekcie sieci światłowodowej dodatkowe zakończenia
światłowodu w miejscach wskazanych przez Operatora sieci energetycznej. Korzystanie przez Zakład
Energetyczny z włókien światłowodowych w wybudowanej linii powinno odbywać się odpłatnie i
stanowić przynajmniej częściową kompensatę kosztów najmu podbudowy słupowej. Oczywiście,
wszystkie te działania i uzgodnienia muszą być zgodne z przepisami ustawy – Prawo zamówień
publicznych, jeżeli stroną umowy jest podmiot podlegający tym przepisom, jak również z przepisami
oraz warunkami umów o dofinansowanie, co w szczególności może wiązać się z koniecznością
proporcjonalnego podziału wydatków (z tego punktu widzenia lepszym rozwiązaniem byłoby
zrealizowanie inwestycji w całości będącej własnością beneficjenta dotacji, a następnie świadczenia
przez tego beneficjenta usług na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego na tych samych zasadach co
dla wszystkich podmiotów, przy czym usługi mogą obejmować m.in. dzierżawę otworów kanalizacji
kablowej i dzierżawę ciemnych włókien).
Rekomendować można – w razie, gdy ze studium wykonalności danego projektu wynika
dopuszczenie realizacji sieci na podbudowie słupowej – by jednostki samorządu terytorialnego
budujące sieci szerokopasmowe pozyskiwały od przedsiębiorstw elektroenergetycznych „prawo
drogi” w zakresie wykorzystania podbudowy słupowej, co umożliwi udostępnienie tego prawa na
równych warunkach wszystkim podmiotom zainteresowanym zaprojektowaniem i budową sieci.
Podpisanie umowy z przedsiębiorcą energetycznym lub umów z kilkoma takimi przedsiębiorcami
może być łatwiejsze i korzystniejsze dla jednostki samorządu terytorialnego, a jednocześnie może
zapewniać równoprawną konkurencję.